De controversiële Brexit kent vele tegenstanders in het Verenigd Koninkrijk. Zo ook zakenvrouw Gina Miller. Zij klaagt de regering aan.
Drie van de meest gerespecteerde rechters in Groot-Brittannië buigen zich donderdag over een taaie zaak in de High Court. Ze moeten beoordelen of de Britse regering van ‘Brexit-premier’ Theresa May wel over mag gaan tot een scheiding van koninkrijk en Europese Unie.
Een van de eisers is zakenvrouw en investeringsfondsbeheerder Gina Miller, die in augustus een interview gaf aan de Britse editie van Business Insider. Toen zei ze: “Ik ben ervan overtuigd dat het parlement deze kwesties moet bespreken. Het zou de eerste keer zijn dat we een fatsoenlijk, serieus en volwassen debat hebben over alle factoren die ons gaan beïnvloeden als we de EU verlaten.”
Royal perogative
Miller wil dus de Brexit voorleggen aan het parlement, iets dat de Britse regering momenteel niet van plan in. In plaats daarvan wil de overheidsploeg van Theresa May het zogenoemde ‘royal perogative’ gebruiken, het ‘koninklijke voorrecht’.
De zaak die morgen van start gaat – en begin november tot een uitspraak moet leiden – bepaalt in grote mate hoe en wanneer de Brexit het landenverband vaarwel gaat zeggen. Bovendien draagt de zaak de potentie in zich om het juridische landschap in het koninkrijk blijvend te veranderen.
“Dit is een constitutionele bunkerbom”, zegt advocaat Jack Williams tegen Business Insider. Samen met een team van verschillende advocatenkantoren hebben de juristen een argument opgezet:
“Is er werkelijk een grondwettelijk geldige beslissing gemaakt om als het Verenigd Koninkrijk de EU te verlaten en formeel de scheiding op basis van Artikel 50 bekend te maken? Is het toegestaan voor de regering om deze beslissing tot verlaten bekend te maken louter op basis van het koninklijke voorrecht, of is parlementaire goedkeuring vereist?”
Uiteindelijk draait het om fundamentele burgerrechten, vinden de eisers, die voortvloeien uit EU-lidmaatschap. Het zichtbaarste voorbeeld daarvan is vrij reizen binnen het Unie-gebied en vrije vestiging in andere lidstaten. De juristen vragen zich af of het koninklijke voorrecht wel genoeg autoriteit in zich heeft om een eind te maken aan zulke rechten. “Zou het uitoefenen van het koninklijke voorrecht misbruik zijn door de ondermijning van parlementaire soevereiniteit?”
Kortom: Theresa May moet volgens de Brexit-tegenstanders het Britse parlement vragen om toestemming voor de Brexit. De verdediging is in handen van ambtenaren van Brexit-minister David Davis.
Het is helder waarom Miller en co. het referendum voor willen leggen aan het parlement. 73 procent van de leden is namelijk voorstander van blijven. Zij zullen May kunnen doorzagen over de Brexit – mits de rechters de eisers in het gelijk stellen.